به نقل از «فرارو»

تحویل پدیده‌های بحران‌ساز از سالی به سال بعد

تاریخ انتشار: ۱۴ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۴۱۷۵۱

علی ربیعی در روزنامه اعتماد نوشت: سپری شدن هر سال تنها ورق خوردن تقویم‌ها نیست، بلکه اتفاقات، حوادث، بحران‌ها و حتی در برخی موارد عکس‌ها و نمادها، تاریخ آن سال را برجسته، تبیین و بیان می‌کند. به عبارتی با تمام شدن یک‌سال، پرونده اتفاقات آن سال بسته نشده و تاثیر آن گاهی بر یک‌سال، گاهی بر یک نسل و گاهی بر تاریخ یک ملت باقی می‌ماند؛ و بدین سان، من معتقدم سال ۱۴۰۱، آثار خود را در کوتاه‌مدت، اما به صورت عمیق بر سال ۱۴۰۲ به جای خواهد گذاشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به‌رغم تمایل به نگاه تقلیل‌گرایانه به اتفاقات خیابان‌های پاییزی ۱۴۰۱ یا ارجاعات به علل غیرواقعی از داخل و موج‌سواری منفعت‌طلبانه و ایجاد انحراف در تبیین واقعی به قصد مصادره جنبش از خارج می‌اندیشم که در سال ۱۴۰۱، چهار ماه پارادایمی را سپری کردیم. فارغ از نگاه‌های فوق، شاهد به سطح آمدن تحولات عمیق اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی غلیان یافته در لایه‌های پایین اجتماعی بودیم که آینده ایران متاثر از تبعات آن خواهد بود. در تبیین و تحلیل سال پارادایمی ۱۴۰۱ و به خصوص حوادث خیابان‌های پاییزی نیز، کاملا ردپای برخی پیامد‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سال ۱۴۰۰ قابل مشاهده علمی است. برای دست یافتن به فهم عمیق‌تر از تحولات ۱۴۰۱، در این یادداشت، به بررسی چهار پدیده تاثیرگذار سال ۱۴۰۰ می‌پردازم.

در یادداشت‌های بعد، به عوامل تاثیرگذار۱۴۰۱ بر سال‌های آتی پرداخته خواهد شد. به نظر می‌رسد در میان اتفاقات ۱۴۰۰، موارد زیر تاثیر عمیق برتحولات سال قبل گذاشته‌اند:

۱- انتخابات: بی‌تردید امید به تغییر و تحول بر پایه صندوق و دنبال کردن تغییرخواهی از این طریق با تعیین صلاحیت‌های صورت گرفته در انتخابات ۱۴۰۰، به ناامیدی کشیده شد. تداوم محدود کردن کاندیدا‌ها و حذف‌های گسترده که با انتخابات مجلس آغاز شده بود، آرام آرام شالوده‌های قدرت‌آوری، ثبات‌سازی و انسجام‌بخشی که با حضور مردم در صف‌های انتخاباتی قوام می‌یافت را تضعیف کرده و دچار آسیب کرد که به نظر من کاهش اعتماد و سرمایه اجتماعی حاصل چنین فرآیندی است. بی‌تردید این روند و سیاست انتخاباتی اثر خود را در خیابان‌های پاییزی برجای گذاشت.

۲- اتمام بحران پاندمی کرونا: با توجه به اینکه از اولین روز‌های آغاز پاندمی کرونا در کشور، در جریان جزییات ایده‌های تشکیل ستاد تا برنامه‌های کمیته‌های تخصصی…، علاوه بر آثار تحریم از خارج، فشار‌های سنگین ناشی از تنازعات نظری در داخل قرار داشتم، معتقدم همبسته تحریم و کرونا، سنگین‌ترین بحران سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بود که ایران سپری کرده است به زودی به مقوله تقویم کرونا و مصائب آن از دشواری خرید و تمهید واکسن و ایجاد زمینه برای دولت بعد، سرپا نگهداشتن اقتصاد تا دوگانه‌هایی مثل اعلام کرونا، درمان علمی، تعطیلی، شیوه آموزش و از همه مهم‌تر دوگانه واردات-تولید واکسن و امضای پزشکانی مبنی بر عدم واردات واکسن که اکنون سکاندار حوزه بهداشت در کشور هستند، خواهم پرداخت.

من معتقدم آثار کرونا فقط بر اقتصاد ایران و مسائلی مثل بیکاری گسترده در بخش‌های مختلف اقتصاد محدود نمی‌شد، بلکه مهم‌ترین آثار آن از دید من، آثار اجتماعی و روانی بوده است که تاثیر آن در زندگی اجتماعی، تغییرات سبک کار و زندگی، سوگ‌های صورت نگرفته، فصل جدیدی از حضور در فضای مجازی، سبب شکل‌گیری انفجار‌های تعاملی، مراوده‌ای و رفتاری بعد از انزوای کرونا شد. از مهم‌ترین و بارزترین آثار آن می‌توان به حوزه آموزش و بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها اشاره کرد. آثار روانی و اجتماعی مشهود و غیرمشهود پاندمی کرونا بر سال‌های بعد هنوز هم جای مطالعه دارد.

۳- بحران تحریم: هر چند با روی کار آمدن دموکرات‌ها در ایالات متحده امریکا و شکست ترامپ، فشار‌های تحریم ترامپی با هدف براندازی در ایران تا حدودی تعدیل شد، اما در تبیین وضعیت جامعه و اتفاقات ۱۴۰۱، به هیچ‌وجه نمی‌توان آثار روانی، سیاسی و اقتصادی تحریم را نادیده گرفت. اتفاقا آنانی که روزگاری نه چندان دور تحریم را نعمت می‌پنداشتند و سهم تحریم از مسائل اقتصادی ایران را بسیار ناچیز قلمداد می‌کردند در ۱۴۰۱ تفهیم شدند که تحریم‌ها جان‌ستان، فقرگستر و نفس‌گیر است. تداوم پیامد‌های اقتصادی تحریم در ۱۴۰۱، با برخی سیاست‌های ناشیانه توام و تاثیر اقتصادی و اجتماعی آن عمیق‌تر شد. فرو افتادن طبقه متوسط به دهک‌های پایین درآمدی، ناامیدی از یافتن شغل و کاهش نرخ مشارکت - متاسفانه برخی با درک نادرست از مفاهیم شاخص‌های بازار کار، از تهدید کاهش نرخ مشارکت درک درستی ندارند- و نزدیک شدن دهک‌های پایین به فقر مطلق، عدم امکان سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال با کیفیت در ۱۴۰۱ بر اقتصاد و روان جامعه تاثیرگذار بود و پایه‌های علت‌ساز حوادث اتفاقات خیابان پاییزی را پدید آورد.

مطالعات نشان می‌دهد که آثار روانی و احساس ناامیدی از آینده بهتر بر مهاجرت، آسیب‌های اجتماعی و رفتار‌های سیاسی جامعه، اثر شایان ذکر و مهمی داشته است.

۴- سیاست‌های فرهنگی: عدم توجه به خواسته‌های نسلی، تغییرات اجتماعی و ارزش‌ها (که تنها منحصر به ایران نبوده و در سطح جهانی نیز در میان نسل جدید مطالعه شده است) و اصرار بر شیوه‌ها و سیاست‌های فرهنگی تعارض‌آفرین، آثار خود را بر برخی وقایع در سال ۱۴۰۱ باقی گذاشت و برخی مسائل اجتماعی و سیاسی این سال را شامل شد. در حوزه فرهنگی، تداوم سیاست‌های رسانه‌ای به خصوص صدا و سیما (که همچنان متاثر از فضای انتخاباتی بود) و محدودسازی و کاسته شدن از منابع خبری داخل و به‌طور کلی هنر و ادبیات موجب آغاز کوچ مرجعیت رسانه‌ای از داخل شد.

معتقدم موارد فوق، زمینه‌ساز حوادث اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در سال ۱۴۰۱ بوده است. پدیده‌های اجتماعی مربوط به یک‌سال نبوده و در آینده نزدیک و دور آثار خود را نمایان می‌نماید. طبیعت یک نظام هوشمند، توجه به این پدیده‌ها و در نظر گرفتن آن برای سیاستگذاری‌های سال‌های آتی است. هر سیستمی که بی‌توجه به این پیامدها، سیاستگذاری‌های آتی را صورت دهد یا به اصلاح سیاست‌ها نپردازد، بدون تردید بنا بر سنت اجتماعی دچار مشکل و بحران خواهد شد. در یادداشت بعد به پدیده‌های ۱۴۰۱ و آثار آن بر ۱۴۰۲ خواهم پرداخت.

منبع: فرارو

کلیدواژه: بحران 1401 پدیده ها سال ۱۴۰۱ سیاست ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۴۱۷۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رکوردشکنی در فروش نفت و رشد اقتصادی بالا با تکیه بر بازطراحی تجارت انرژی در دولت سیزدهم

سیدمحمدرضا میرتاج الدینی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس پیرامون اهمیت دیپلماسی فعال انرژی ایران در دولت سیزدهم که منجر به توسعه تجارت انرژی ایران شد؛ افزود: یکی از مهم ترین بخش های دولت که اقدامات مهمی در جهت رفع تحریم ها و خنثی کردن اثرات آن بر اقتصاد ایران داشته است؛ صنعت نفت و گاز بوده است. به پشتوانه این رویکرد کلیدی دولت سیزدهم در زمینه بازطراحی تجارت انرژی ایران، امروز توانستیم که مسیر خنثی سازی تحریم ها را پیش ببریم و نفت خام و گاز طبیعی بیشتری به فروش برسانیم و در این زمینه توانستیم به سطح خوبی از تولید و صادرات نفت خام برسیم و رکوردهای قبلی در زمان تحریم ها نیز بشکنیم و به نوعی رکوردشکنی تاریخی نیز داشته باشیم.

به گفته عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس سیاست هایی همچون تولید بار اول و تمرکز توسعه زنجیره ارزش محصولات صنعت نفت از سیاست های اصلی و درستی است که توسط دولت سیزدهم در زنجیره ارزش نفت و گاز به اجرا گذاشته شد. این اقدام علاوه بر اینکه توانست زمینه ساز صادرات خدمات فنی و مهندسی ایرانی به ونزوئلا شود و سهامداری ایران در پالایشگاه های فراسرزمینی را به سرانجام برساند؛ در زمینه نیاز به واردات تجهیزات راهبردی صنعت نفت و گاز ایران نیز کمک چشم گیری کرد و از همین رو علاوه بر کاهش ارزبری از محل رشد صادرات نفت خام ایران به ارزآوری بیشتر برای کشور منجر شد و وابستگی ما را به دیگران کاهش داد. از سوی دیگر، تمرکز بر توسعه و تکمیل زنجیره ارزش نفت و گاز کشور، منجر به تولید محصولات نهایی با ارزش افزوده بالاتر و اشتغال آفرینی برای متخصصان کشور خواهد شد که از اهمیت اساسی برخوردار است.

میرتاج الدینی گفت: در حال حاضر، در بسیاری از زمینه ها مواد اولیه را صادر می کنیم. در حالی که مجبوریم محصولات نهایی ساخته شده از همین مواد اولیه را با قیمت بالایی به کشور وارد کنیم. این شرایط به ضرر کشور است و دولت را از درآمدهای ارزی محروم می کند. اعمال سیاست هایی مانند در نظر گرفتن معافیت های مالیاتی هدفمند از صنایعی که در حوزه تولید محصولات نهایی فعالیت می کنند، می تواند در راستای توسعه زنجیره ارزش محصولات اثرگذار باشد.

میرتاج الدینی تأکید کرد: هدف از تحریم صنایع نفت و گاز کشور این بود که اقتصاد کشور فلج شود. اما با سیاست گذاری های صحیح و اتکا به خود توانستیم به خنثی سازی تحریم ها بپردازیم. در نهایت این سیاست گذاری های درست ما را به رکوردزنی در فروش نفت خام کشور رساند. به نحوی که رشد اقتصادی 5.4 درصدی را تجربه کردیم و فروش نفت کشور را تا حد زیادی به رکورد سال های قبل از تحریم نزدیک کردیم.